Astronomiczny Obiekt Miesiąca OAUJ: Listopad 2018
< poprzedni Archiwum następny >
Blazary obserwowane za Obłokami Magellana
Kwazary o płaskich widmach (ang. Flat-spectrum radio quasars, FSRQs) oraz lacertydy (ang. BL Lacertae objects, BL Lacs)
są blazarami stanowiącymi klasę aktywnych galaktyk (active galactic nuclei, AGNs). Całkowita energia tych obiektów jest
zdominowana nietermiczną emisją pochodzącą z relatywistycznych dżetów produkowanych przez system dysk akrecyjny-supermasywna
czarna dziura, najczęściej znajdujący się w centrach galaktyk eliptycznych. Oba typy blazarów rozróżniane są na podstawie ich
widm optycznych. W widmach FSRQs widoczne są szerokie i silne linie emisyjne, zaś widma obiektów typu BL Lac wykazują słabe
linie emisyjne lub nie zawierają ich wcale.
Rysunek 1: Rozkład zidentyfikowanych kandydatów na blazary na tle Wielkiego (górny panel) i Małego (dolny panel) Obłoku Magellana. Pozycje optyczne blazarów typu FSRQ są pokazane za pomocą rombów, zaś obiekty typu BL Lac są oznakowane trójkątami. Dodatkowo źródła posiadające pomiary polarymetryczne są zaznaczone niebieskim kolorem. Źródło: publikacja zespołu.
Niezwykle trudne wyzwanie stanowi identyfikacja AGN-ów w gęstych polach gwiazdowych, takich jak Wielki i Mały Obłok Magellana. Związane jest to z dużymi gęstościami gwiazd (~106 deg-2) w stosunku do ilości kwazarów (~25 deg-2) dla limitu jasności na poziomie I < 20 mag. Blazary za Obłokami Magellana zostały wyselekcjonowane z katalogu kwazarów o nazwie Magellanic Quasars Survey (MQS; Kozłowski et al. 2013), opierającym się głównie na danych w zakresie optycznym zebranych w ramach projektu Optical Gravitational Lensing Experiment (OGLE) prowadzonego przez Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego.
Przegląd MQS obserwował cały Wielki Obłok Magellana i 70% Małego Obłoku Magellana, katalogując 758 kwazarów. Spośród nich oraz wśród 898 niezidentyfikowanych obiektów wyselekcjonowano 44 kandydatów na blazary, przy czym 27 tych obiektów stanowią FSRQ, a 17 źródeł sklasyfikowano jako kandydatów na obiekty typu BL Lac (Rysunek 1). Wszystkie te obiekty zostały zidentyfikowane na podstawie ich własności w zakresie promieniowania radiowego, optycznego i podczerwonego. Nowa próbka kandydatów na blazary zawiera długie, 15-letnie dane fotometryczne zebrane w filtrach I i V, wielopasmowe obserwacje w zakresie średniej podczerwieni, a także archiwalne dane radiowe na co najmniej jednej częstotliwości. Ponadto 9 obiektów posiada znaczącą polaryzację radiową.
Wyselekcjonowane blazary mogą być użyte w celu badania mechanizmów fizycznych odpowiedzialnych za zmienność blazarów w zakresie optycznym i podczerwonym oraz geometrii pola magnetycznego obu Obłoków Magellana. Obiekty te mogą być również wykorzystane jako przykładowa próbka obiektów punktowych wykrywalnych w zakresie wysokoenergetycznego promieniowania gamma przez nowo powstające obserwatorium promieniowania Czerenkowa - Cherenkov Telescope Array.
Oryginalna publikacja pod tytułem Identification of blazar candidates behind Small and Large Magellanic Clouds została zaakceptowana przez Astrophysical Journal. Powstała w wyniku współpracy między Obserwatoriami Astronomicznymi Uniwersytetu Jagiellońskiego i Warszawskiego (N. Żywucka, A. Goyal, M. Jamrozy, Ł. Stawarz, M. Ostrowski, S. Kozłowski, A. Udalski).
Przedstawione wyniki są częścią badań prowadzonych w Zakładzie Astrofizyki Wysokich Energii, Zakładzie Radioastronomii i Fizyki Kosmicznej oraz Zakładzie Astronomii Gwiazdowej i Pozagalaktycznej Obserwatorium Astronomicznego UJ.
|
Natalia Żywucka-Hejzner Obserwatorium Astronomiczne UJ Natalia.Zywucka [at] uj.edu.pl |
